Những băn khoăn từ các vật liệu thay thế amiăng trắng

Dựa trên những nghi ngờ về mức độ độc hại của amiăng trắng tới sức khỏe, những cơ quan công dụng ở Việt Nam và nhiều nước trên địa cầu đã có những tìm hiểu khoa học nhằm tìm ra chất liệu thay thế thích hợp cho amiăng trắng.

Đến nay, những chất liệu thay thế cho amiăng trắng có thể kể tới như sợi PVA, sợi thủy tinh, sợi tổng hợp, sợi cellulose, sợi gốm, sợi len đá, sợi carbon, sợi acrylic, nhựa teflon…

Thực trạng chất liệu thay thế amiăng trắng

Amiăng trắng là nguyên liệu đâyng vai trò vô cộng quan trọng trong ngành sản xuất tấm lợp, sợi PVA được phân tích là chất liệu có khả năng tiệm cận có amiăng trắng, tuy nhiên chi phí của tấm lợp làm từ sợi PVA lại đắt hơn 40% – 100%.

Việc tìm hiểu chất liệu thay thế amiăng trong sản xuất tấm lợp ở Việt Nam được bắt đầu từ sau khi Thủ tướng Chính phủ ban hành Quyết định 115/2001/QĐTTg vào năm 2001.

Nhà máy tấm lợp Đông Anh, nhà máy Tân Thuận Cường và nhà máy Navifico đã thử nghiệm sản xuất sản phẩm tấm lợp không amiăng, nhưng những sản phẩm này đang gặp khó trên phân khúc do chi phí cao và độ bền kém. Đặc biệt, nhà máy Navifico đã đâyng cửa chỉ sau thời gian ngắn sản xuất thử nghiệm.

Không riêng gì ngành tấm lợp, vấn đề chất liệu thay thế cũng làm đau đầu những nhà sản xuất má phanh, ngành công nghiệp này đã rót vốn để tìm hiểu sản phẩm thay thế amiăng trắng. Tuy nhiên những chất liệu chịu ma sát được thử nghiệm lại có đặc tính vật lý, kĩ thuật kém hơn amiăng trắng.

Theo tìm hiểu của Tổ chức Bảo vệ Môi trường Hoa Kỳ (EPA) và Hội Kĩ sư Cơ khí Hoa Kỳ, những vụ tai nạn những năm gần đây có liên quan tới những xe tải sử dụng phanh không chứa amiăng. Nghiên cứu này cũng chỉ ra rằng đối có những chiếc xe nguyên bản sử dụng phanh có chứa amiăng, việc thay thế bằng phanh không chứa amiăng sẽ gây nguy hiểm cho người điều khiển phương tiện. Nhằm khắc phục và hạn chế những lỗi do phanh không chứa amiăng gây ra, những nhà sản xuất xe hơi đã phát triển hệ thống chống bó cứng phanh (ALS).

Để thay thế amiăng trắng trong vòng đệm của những hệ thống máy móc cần từ 50 đến 60 chất khác nhau. Bên cạnh đây, do việc tìm hiểu, phát triển và áp dụng những chất này rất tốn kém nên chi phí mà người tiêu dùng phải trả cũng sẽ tăng. Vòng đệm không amiăng trắng có khả năng bị vỡ nếu sử dụng trong điều kiện nhiệt độ, sức ép cao. Hơn nữa, công tác bảo hành vòng đệm thay thế cũng đòi hỏi nhiều thời gian và nhân lực hơn so có vòng đệm chứa amiăng.

Liên quan đến những chất liệu thay thế, cũng đang có những ý kiến băn khoăn được đưa ra về độ an toàn của những chất liệu này.

Cơ quan Nghiên cứu Ung thư Quốc tế (IARC) đã phân loại sợi thủy tinh, sợi gốm, sợi silic, sợi len đá vào nhóm những chất có khả năng gây ung thư. Tại Mỹ và Đức, sợi thủy tinh được xếp vào trong danh sách những chất cần sử dụng đúng quy tắc để phòng tránh gây ung thư.

Thực tế, bất kì loại sợi nào cũng có khả năng có hóa chất và những vi sinh chất gây hại vào cơ thể con người qua đường hô hấp. Dựa trên tìm hiểu năm 1999 về tác động đến sức khỏe con người của những chất thay thế amiăng do Viện Nghiên cứu Y tế và Sức Khỏe Quốc gia Pháp thực hiện, những nguy cơ về bệnh ung thư, xơ hóa phổi của những chất thay thế tùy thuộc vào liều lượng, kích cỡ, độ bền sinh học, bề mặt phản ứng và mức độ đào thải, cũng giống như amiăng trắng.

So có sợi amiăng trắng, sợi PVA và sợi kevlar có khả năng xâm nhập vào cơ thể con người kém hơn nhưng lại có độ bền sinh học cao hơn. Vì vậy, 1 khi đã xâm nhập vào cơ thể, sợi PVA và sợi kevlar đào thải khỏi cơ thể lâu hơn. Một số tìm hiểu về hô hấp cho thấy sợi kevlar là 1 trong những chất gây xơ hóa màng phổi và ung thư trung biểu mô.

Trong Nghiên cứu Sử dụng an toàn sợi môi trường xung quanh và sợi nhân tạo, Tổ chức Lao động Quốc tế (ILO) chỉ ra rằng sợi kevlar gây xơ hóa màng phổi và khối u phổi trên động vật. Tổ chức Y tế Thế giới cũng đã khuyến nghị cần kiểm soát chặt chẽ quá trình sử dụng những chất này giống như sử dụng amiăng trắng.

Sợi PVA

Sợi cellulose có độ bền sinh học cao hơn sợi amiăng trắng, 1 số tìm hiểu khoa học đã tìm ra bằng chứng về những tác động độc hại của sợi cellulose qua đường hô hấp.

Trong ngành sản xuất má phanh, đã có những tìm hiểu về sử dụng sợi gốm để thay thế amiăng trắng tuy nhiên đều không thành công, kết quả còn cho thấy sợi gốm còn có nguy cơ gây ung thư cao hơn cả amiăng trắng.

Sợi phốt phát, sợi carbon, sợi silic cũng nằm trong danh sách những chất cần quy định sử dụng chặt chẽ, dựa trên kết quả của những tìm hiểu ở Mỹ, Đức, Pháp từ năm 1976 đến năm 1993. Viện Nghiên cứu Y tế và Sức Khỏe Quốc gia Pháp đưa ra rằng 1 loại sợi nhân tạo ngày này chưa từng được kiểm tra về khả năng kết dính và phát tán bụi trong không khí, nếu có thì mức độ kiểm tra cũng thấp hơn nhiều so có những tìm hiểu phân tích về amiăng trắng trong quá khứ.