Vật liệu xây dựng không nung, nhiều ưu điểm sao vẫn ế?

Dù được phân tách là có nhiều thế mạnh và được Chính phủ, Bộ Xây dựng ban hành nhiều chính sách bán hàng khuyến khích, nhưng đến nay, mật độ 1 số công trình sử dụng loại chất liệu xây dựng không nung vẫn ở mức khiêm tốn. Đâu là lý do khiến loại chất liệu mới này bị “ghẻ lạnh”?

Chế tài chưa đủ mạnh

Nếu theo quy định, đến năm 2015, toàn bộ 1 số công trình từ 9 tầng trở lên đều phải sử dụng 50% chất liệu xây dựng không nung, tuy nhiên đến nay, trên địa bàn TP.HCM, chất liệu xây dựng không nung khó chen chân vào 1 số công trình xây dựng.

Theo số liệu báo cáo từ Sở Xây dựng TP.HCM, số lượng hồ sơ thẩm định kiến trúc có sử dụng chất liệu xây dựng không nung trong năm 2016 là 206 hồ sơ, trong đấy vốn ngoài ngân sách là 134 hồ sơ. Riêng 4 tháng đầu năm 2017, đã có 49 hồ sơ được duyệt thẩm định kiến trúc, thì 35 hồ sơ là vốn ngoài ngân sách.

Tuy nhiên, đấy chỉ là số lượng hồ sơ đã duyệt thẩm định kiến trúc, còn thực ở có sử dụng hay không hoặc sử dụng bao nhiêu phần trăm trong công trình, thì cơ quan quản lý nhà nước chẳng thể biết được. Đến khi phát hiện ra, thì cộng lắm là xử phạt, chứ chưa có chế tài nào đủ mạnh để ép buộc 1 số công trình vốn ngoài ngân sách phải sử dụng chất liệu xây dựng không nung.

Trong 1 số chủ đầu tư nhà đất ở TP.HCM, rất hiếm công ty đưa chất liệu xây dựng không nung vào công trình của mình. Trong đấy, Novaland, 1 chủ đầu tư nhà đất lớn trên địa bàn TP.HCM là 1 trong các trường hợp hiếm hoi.

Đại diện Novaland cho biết, Tập đoàn liên tục tìm kiếm, chọn lọc các đối tác danh tiếng và tiên phong trong việc ứng dụng công nghệ xây dựng hiện đại, giúp rút ngắn công đoạn xây dựng, sử dụng 1 số chất liệu xây dựng thân thiện có môi trường, an toàn có sức khỏe người sử dụng.

Kể từ năm 2014 đến nay, 1 số nhà thầu danh tiếng đã đưa chất liệu không nung vào 1 số dự án của Novaland như gạch bê tông khí chưng áp (AAC), gạch xi măng cốt liệu (gạch block), tấm tường gạch bê tông nhẹ (Onekin Green panel) đến tường thạch cao.

Cụ thể, năm 2016, nhà thầu xây dựng American General Construction (AGC) đã đưa công nghệ xây dựng dùng cốt pha nhôm đổ tường bê tông thay cho tường xây gạch nung truyền thống. Công nghệ này đã giúp rút ngắn công đoạn xây dựng, tăng độ 1 sốh âm, chịu lực của tường, giải quyết 100% thiệt hại cho bên trong xe từ việc thấm nước, chống ẩm mốc gây ảnh hưởng sức khỏe của cư dân.

Vị đại diện Novaland cũng cho biết thêm, trong năm 2017, Novaland tiếp tục đặt hàng nghiên cứu kỹ và ứng dụng xây dựng tấm tường không nung Acotec – công nghệ tường bê tông đúc sẵn thay thế việc sử dụng cát môi trường xung quanh. Theo kế hoạch, tấm tường không nung Acotec sẽ được đưa vào 1 số công trình của Novland trong quý IV/2017. Đồng thời, Novaland cũng từ chối tiết lộ về mật độ chất liệu xây dựng không nung bao nhiêu phần trăm trong công trình.

Ở phân khúc Hà Nội, Sở Xây dựng Hà Nội cho biết, theo chương trình phát triển gạch không nung của Chính phủ, 1 số công trình xây dựng được đầu tư bằng nguồn vốn Nhà nước ép buộc phải sử dụng gạch không nung theo công đoạn.

Cụ thể, ở 1 số thành thị loại 3 trở lên phải sử dụng 100% gạch không nung. Các khu vực còn lại phải sử dụng tối thiểu 50% chất liệu xây không nung, sau năm 2015 phải sử dụng 100%. Với công trình xây dựng từ 9 tầng trở lên không phân biệt nguồn vốn, phải sử dụng tối thiểu 30% và sau năm 2015, phải sử dụng tối thiếu 50% gạch không nung loại nhẹ trong tổng số chất liệu xây.

Vì vậy, cuối tháng 6/2010, UBND TP. Hà Nội đã ban hành chỉ thị tăng cường kiểm tra, rà soát tình hình sản xuất gạch ngói đất sét nung bằng lò thủ công trên địa bàn Thành phố và triển khai thực hiện chương trình phát triển gạch không nung của Chính phủ.

Tuy nhiên, đơn vị này cũng chỉ làm được việc hạn chế phát triển và xóa bỏ lò gạch nung truyền thống. Còn việc kiểm soát và xử phạt các dự án không sử dụng chất liệu xây dựng không nung như quy định thì chỉ tính trên đầu ngón tay.

Có lẽ, đơn vị sử dụng chất liệu xây dựng không nung nhiều nhất vào 1 số dự án xây dựng ở Hà Nội phải kể đến Tổng công ty Viglacera. Bởi theo phân tách của nhiều công ty sản xuất chất liệu xây dựng không nung ở Hà Nội, thì công ty này tiêu dùng đồ của nhà làm ra, nên có hiệu quả hơn các đơn vị sản xuất và cung ứng cho phân khúc.

Lý giải về lý do 1 số công ty không muốn sử dụng chất liệu xây dựng không nung, 1 số chuyên gia trong ngành cho rằng, trước hết là thói quen sử dụng của người dân.

Tuy nhiên, điều này đúng nhưng chưa đủ, bởi thói quen vẫn có thể 1 sốh tân được theo thời gian, khi mà người dân hiểu tác hại của việc sử dụng gạch đất sét nung trong công trình xây dựng. Phải thừa nhận rằng, khi sử dụng gạch không nung không đúng quy trình kỹ thuật đã tạo ra 1 số vết nứt, từ đấy gây mất lòng tin đối có người sử dụng.

Điển hình, năm 2014, sự cố nứt tường xảy ra ở 1 số công trình sử dụng chất liệu xây dựng không nung của tỉnh Bến Tre, hay mới đấy, ở 1 dự án căn hộ cao tầng trên địa bàn TP.HCM có sử dụng loại chất liệu này cũng xảy ra sự cố nứt tường ở 1 căn hộ cao tầng.

Ông Phạm Văn Bắc, Phó vụ trưởng Vụ Vật liệu xây dựng (Bộ Xây dựng) cho biết: “Nhiều công trình phải sử dụng chất liệu xây dựng không nung, song khi kiến trúc, thẩm định cấp phép 1 số công trình xây dựng của 1 số cơ quan có thẩm quyền không đề nghị phải đưa vào và vẫn cứ duyệt khi sử dụng chất liệu khác. Công tác nghiệm thu quyết toán vẫn cho qua khi công trình sử dụng chất liệu sai quy định”.

Chưa có giải đáp sử công cụ thể

Từ khi Chính phủ ban hành Quyết định 567/QĐ-TTg (năm 2010) đến nay, Bộ Xây dựng và 1 số cơ quan tính năng đã nỗ lực xây dựng khung pháp lý, cũng như giải đáp, tuyên truyền cho người dân hiểu lợi ích của việc sử dụng chất liệu xây dựng không nung.

Tuy nhiên, nguồn đất sét để sản xuất gạch nung ở nước ta được khai thác quá tiện dụng, gần như không phải trả tiền, nên chi phí của sản phẩm gạch nung rẻ, khiến chất liệu xây dựng không nung khó tranh đua. Hiện chỉ có 1 số loại gạch block kích cỡ lớn, lỗ rỗng mới có ưu thế về giá, 1 số loại gạch block đặc và đặc trưng là gạch nhẹ thì chi phí vẫn cao hơn gạch đất nung.

Bên cạnh đấy, tay nghề của thợ xây dựng đã quen có việc sử dụng gạch nung từ nhiều đời nay, cộng có các công cụ dễ làm, trong khi xây dựng chất liệu xây dựng không nung đòi hỏi phức tạp hơn từ tay nghề của người thợ, cho tới công cụ xây dựng, hồ vữa chuyên dụng. Do đấy, xây dựng không đúng quy trình kỹ thuật, thì sản phẩm xây dựng dễ bị lỗi, gây nứt, khiến nhiều chủ đầu tư và nhà thầu e ngại…

Lý giải về việc này, nhiều chuyên gia cho rằng, cốt liệu giữa 1 số bên không đồng nhất. Đối có gạch ACC thì có độ hút nước cao, trong khi đấy, vữa bình thường khi tô trát lại bị loại gạch này hút hết nước, dẫn đến nứt cục bộ. Đồng thời, trong nguyên tắc về loại chất liệu này lại không đề nghị ra mắt độ bám dính, khiến người sử dụng không hiểu được tính năng của sản phẩm.

Ngoài ra, 1 số nhà sản xuất cũng không đưa ra 1 giải đáp sử dụng chi tiết hoặc có các khuyến cáo nào về loại sản phẩm này mà lẽ ra 1 số loại sản phẩm bình thường phải có giải đáp sử dụng, có chăng chỉ thực nghiệm 1 số mét vuông ở 1 số triển lãm, hội thảo, hội chợ còn thực ở ngoài công trình rất ít.

PGS.TS Nguyễn Văn Chánh, nguyên Chủ nhiệm Bộ môn chất liệu xây dựng, Khoa Kỹ thuật xây dựng, Trường đại học Bách khoa TP.HCM cho rằng, để chất liệu xây dựng không nung đi vào cuộc sống thì phải phân loại gạch không nung, chứ chẳng thể nhìn chung chung là chất liệu xây dựng không nung, loại nào dùng cho công trình nào, ở đâu…

“Phải nghiên cứu kỹ, đánh giá phân khúc để phân loại đối tượng sử dụng là các ai. Chẳng hạn, gạch xi măng cốt liệu, gạch bê tông khí chưng áp, bê tông bọt khí… phải phân loại ra, vì viên gạch không phải là viên chịu lực thì làm sao bắt nó phải chịu lực, dùng sai nó hỏng là chuyện dĩ nhiên. Khi kiến trúc phải sử dụng chúng đúng tính năng, mục đích. Bản chất của gạch ACC là xốp, 1 sốh nhiệt thì phải dùng chúng đúng có tính năng đấy”, ông Chánh đánh giá.

Chia sẻ có Đầu tư Bất động sản, ông Trần Văn Huynh, nguyên Thứ trưởng Bộ Xây dựng cho biết: “Trong lĩnh vực chất liệu xây dựng mới, nếu chúng ta không làm đúng thì khó phát triển được. Từ vấn đề tiêu thụ, nhiều nơi công nhân chưa biết, thì chúng ta phải đào tạo công nhân, kỹ sư về sử dụng chất liệu xây dựng không nung để họ giải đáp kiến trúct cho người tiêu dùng, chủ đầu tư”.