Săn ếch trên rừng, thấy nhiều cũng không dám bắt thêm

“Ếch đát” là cái tên người Mường ở Mỹ Lung, huyện Yên Lập (Phú Thọ) đặt cho 1 số loại ếch trên rừng dựa theo đặc điểm của chúng. Khi cái nắng của một số ngày hè oi ả đến cũng là khi “thợ săn” ở đấy len lỏi, luồn rừng trắng đêm đi săn ếch đát. Biết là vất vả, nguy hiểm, nhưng có nhiều người, đặc trưng là thanh niên Mường, họ mê và coi việc làm ấy như 1 thú vui, 1 sự trải nghiệm chứ không phải vì giá trị kinh tế.

Những cơn mưa hối hả giăng khắp núi rừng. Nước xối loang lổ, đọng đầy một số hang hốc, khe suối, thấm đẫm từng bụi cỏ, gốc cây. Hơi sương quẩn quanh đám lá rụng, không khí ẩm ướt, một số loại côn trùng phát triển mạnh, kêu râm ran như dàn đồng ca, xé tan bầu không khí tĩnh mịch của rừng đêm. Đó là khi nhiều người lặn lội, băng rừng, vượt khe suối săn ếch đát…

Một thanh niên Mỹ Lung xuyên đêm săn ếch đát.

Ông bà ta có câu “con ếch chết vì cái miệng” 1 phần để nói tới việc loài ếch thường kêu inh om khắp đồng, thế nhưng câu răn ấy dường như chưa thực sự thích hợp có loài ếch đát. Bởi dù đã quen thuộc có người dân nơi bìa rừng, thế nhưng nhiều người chưa từng nghe tiếng kêu của loài ếch ấy.

Ngay cả có một số “thợ rừng” lâu năm cũng không nhận biết được khu vực, địa điểm, dấu hiệu mà loại ếch này lẩn trốn vào ban ngày. Có lẽ do suốt ngày dài nóng nực, con ếch phải trốn sống dưới một số tán rừng, trong hang đá, hốc cây… nên khi đêm về chúng mới ra bờ khe, bờ suối kiếm mồi.

Những đêm hè, ếch đát ngồi trên phiến đá ở địa điểm cao nhất, thoáng nhất để chờ bắt một số loại côn trùng bay ngang qua. Chỗ này 1 con, chỗ kia từng cặp, chễm chệ ngồi, dạn dĩ giương cặp mắt to, tròn xoe chăm chăm nhìn ánh đèn, ánh đuốc đỏ rực quét qua, thế là người đi rừng cứ môi trường xung quanh đến bắt mà không cần rón rén…

Ếch đát có nhiều loại, nhưng phổ biến mà người dân địa phương hay bắt là loại “ếch cóc” vì chúng có vẻ ngoài màu đen, sù sì giống con cóc hoặc “ếch nai” thường to, thân vuông… có một số con to hơn cả bàn tay người lớn, trọng lượng đến 4 – 5 lạng/con.

Đi bắt ếch rất dễ làm, không cần dự trù và đầu tư nhiều công cụ. Ngoài chiếc đèn pin hoặc ắc quy là công cụ chẳng thể thiếu, người ta dự trù đoạn ống giang để nguyên phần mấu mắt ở 1 đầu, đầu còn lại chẻ thành nhiều lạt để buộc bụng con ếch khi bắt được. Làm bởi thế thì mỗi con ếch sẽ được buộc vào 1 lạt, buộc được nhiều hơn mà chúng sẽ không bị xô, đè vào nhau như đựng trong giỏ hay túi tải và khi phải xách để kết nối, kết nối trong rừng cũng tiện lợi hơn.

Thịt ếch đát ngọt, mát nên là món ăn ưa thích của nhiều người

Cuối giờ chiều, khi mặt trời đã chuyển dần sang màu đỏ, nằm chênh chếch trên đỉnh núi, có “cơm nắm lá dong” gói sẵn có theo, một số “thợ săn” ở Mỹ Lung bắt đầu hành trình vào rừng.

Đi bộ hết các con phố nhựa tới các con phố mòn, rồi đi dọc theo khe đá sâm sấp nước, cây cối, dây leo phủ kín hai bên, chừng quá 1 tiếng đồng hồ, trước khi trời tối mới soạn đèn pin, công cụ và ăn cơm ngay ở rừng trước khi bắt đầu ngược khe tìm bắt ếch đát. Khu vực giáp giới giữa hai tỉnh Phú Thọ – Yên Bái là vùng núi khá cao, nhiều khe, suối như: Ao giời – suối Tiên, khe Ván, khe Rêu, khe Dâu…

Thanh niên khỏe chân, chăm đi thì từ khi chập tối đến 2-3 giờ sáng mới tới được đỉnh khe. Rừng đêm lạnh và nhiều sương nên chỉ nghỉ mệt lát là một số người săn ếch xuôi khe quay về để kịp khi trời sáng.

Anh Chiến – 1 người dân địa phương cho biết: “Khoảng hơn 20 năm về trước, ếch đát khá nhiều và cũng rất quen có một số người dân Mỹ Lung. Khi đi làm trên nương, trời tối đi vòng vòng ở bờ khe, hết cây đóm là có thịt ếch nấu canh ăn tối…

“Loài ếch đát có khả năng “dự báo thời tiết” rất chính xác bởi khi con ếch ngồi trên mỏm đá nhìn ra khe nước tức là trời còn tiếp tục nắng nóng. Thế nhưng khi thấy nó ngồi quay đầu vào phía trong rừng thì lâu lắm cũng chỉ hai tiếng đồng hồ sau là sẽ có mưa, bởi vậy người đi săn ếch hay đi rừng phải quay trở về hoặc tìm chỗ trú thật nhanh để tránh mưa, tránh lũ khe, lũ quét”, anh Chiến cho biết thêm về loài ếch đát.

Ếch đát có thịt màu trắng, rất dai dù hầm kỹ, mùi vị thơm ngọt và mát nên trẻ con người lớn đều thích ăn. Sớm ra, thấy người đi rừng về thủng thẳng bước chân, nặng nề túm ếch là nhiều người hỏi mua có mức giá trung bình dao động 120.000 đồng/kg.

Tuy vậy, người ta chỉ phân phối khi bắt được quá nhiều, bởi chủ yếu họ sẽ đem biếu người thân, hàng xóm, phần còn lại để gia đình thưởng thức. Những con ếch rừng to mập, da đốm xanh đốm nâu, thân bóng nhẫy, hai đùi căng mọng… thường được người dân địa phương nấu có hoa chuối, lóng chuối, măng rừng hoặc nấu cháo. Khi nấu chỉ cần thêm 1 chút muối là đã đủ ngọt, đậm, không cần thêm bất kể loại gia vị gì khác.