Giáo sư Đặng Hùng Võ: Hà Nội nên dừng xây các khu tái định cư

Nhà tái an cư ảnh hưởng sinh kế của người dân

Trước hiện trạng 1 số khu nhà tái an cư bị người dân “quay lưng”, GS Đăng Hùng Võ – nguyên Thứ trưởng Bộ TNMT cho rằng, 1 phần lý do nằm ở chỗ, chất lượng của 1 số khu tái an cư quá kém. Rất nhiều khu tái an cư, chỉ cần sau 2 năm không có người đến ở là có thể thấy cơ sở vật chất, hạ tầng đều xuống cấp.

Chất lượng nước, điện, thang máy, phòng cháy chữa cháy cũng không chắc chắn. Dẫn đến chuyện nhiều khu tái an cư, kể cả nằm ở địa điểm vàng, nhưng người dân vẫn không muốn ở.

Sau 1 thời gian không có người ở, khu tái an cư Sài Đồng, Long Biên đã xuống cấp. Ảnh: Cường Ngô

Cũng theo GS Võ, chủ trương về tái an cư là hoàn toàn đúng. Song việc thực hiện lại có nhiều vấn đề. Theo chủ trương của nhà nước và luật pháp, nơi tái an cư phải có trước khi áp dụng thu hồi đất ở. Nhưng chúng ta lại đang làm ngược có quy trình này.

Tái an cư của chúng ta đều xây theo kiểu tái an cư tập trung, thường là chung cư cao tầng. Những người bị thu hồi đất ở, cần phải giải quyết tái an cư thường là 1 số người có lương thấp. Họ cần không gian phát triển kinh tế hộ gia đình. Việc đưa họ vào chung cư sẽ không giúp họ giải quyết được vấn đề kinh tế. Đây là 1 trong 1 số nguồn gốc chính của việc nhà tái an cư bị người dân “quay lưng”.

Nhà tái an cư thường được xây theo kiểu chung cư. Ảnh: Phan Anh

Chúng ta đã mắc không ít sai lầm về việc giải quyết tái an cư trên cả nước, không riêng gì Hà Nội. GS Võ lấy ví dụ về trường hợp giải quyết tái an cư cho người dân ở địa bàn thủy điện Sơn La. Cơ quan tính năng xây nhà theo kiểu phố cho người dân ở, chúng ta tự thấy rằng nhà như thế là đẹp. Thế nhưng, người dân không cần 1 số thứ đó, điều họ cần là 1 cùng đồng thôn bản, cần 1 cùng đồng để gắn bó có đồng ruộng, chứ không phải nhà mặt phố, tiện nghi, đẹp đẽ.

“Giải quyết tái an cư là phải đưa ra 1 số phương thức tái an cư thích hợp có sinh kế, lương, công việc của 1 số người đang được giải quyết tái an cư. Nhưng cơ quan tính năng chỉ biết, người dân có chỗ ở, mỗi người bao nhiêu m2, coi như là xong việc”, GS Đặng Hùng Võ nói.

Trách nhiệm thuộc về ai?

TP Hà Nội đã có riêng 1 ban về bồi thường tái an cư, nên theo GS Võ để hiện trạng này xảy ra, về mặt thực hiện thì lỗi rõ ràng là thuộc về ban này. Bởi ban này được lập ra để chủ trì mọi việc trong thi công 1 số khu tái an cư và giải quyết tái an cư.

Cao hơn thì phải kể đến trách nhiệm của UBND Hà Nội và đơn vị giúp việc cho đô thị là Sở Xây dựng Hà Nội, Sở Tài nguyên Môi trường.

GS Đặng Hùng Võ. Ảnh: Người đưa tin

Trong nhiều năm qua, rất nhiều khu tái an cư đã bị bỏ hoang, và hiện trạng này vẫn đang tiếp diễn, gây ảnh hưởng đến ngân sách nhà nước. Đáng lý ra, TP Hà Nội nhìn thấy bất cập đó thì phải có sự điều chỉnh biện pháp giải quyết tái an cư ở Hà Nội, chứ không phải là cứ tiếp tục xây nhà tái an cư dù biết “ế ẩm”.

“Khi nhiều người dân còn đang phải tìm kiếm công việc thông qua kinh tế hộ gia đình, chúng ta cần giải quyết tái an cư theo 1 1 sốh khác, chứ không phải nhất thiết tất cả nhà tái an cư phải là chung cư”, GS Võ cho biết.

GS Võ cho rằng, TP Hà Nội cần phải áp dụng khảo sát, nghiên cứu kỹ người dân bị thu hồi đất ở, để biết được cuộc sống của họ như thế nào, kinh tế của họ tùy thuộc vào đâu, họ có mong muốn nguyện vọng gì, họ muốn tái an cư như thế nào.

“Tôi cho rằng thi công tái an cư là công việc cần dày công nghiên cứu kỹ. Nếu áp dụng tái an cư thì phải áp dụng như thế nào để chắc chắn cuộc sống, lương, sinh kế của người dân. TP Hà Nội nên tạm dừng việc xây 1 số khu tái an cư như giai đoạn này để có 1 số nghiên cứu kỹ cụ thể”, GS Võ nêu quan điểm.