Chiêu trò vi phạm xây dựng

Không ít người dân, công ty lách luật, tăng diện tích xây dựng bằng một sốh xin cấp giấy phép xây dựng nhưng lại xây sai giấy phép, sử dụng sai mục đích, khiến cho việc quản lý thành thị ở TPHCM càng gian nan, gặp khó hơn.

Tăng tầng, thay mục đích sử dụng

Xây dựng trái phép không chỉ phá nát quy hoạch, làm méo mó bộ mặt thành thị mà còn ẩn khuất phía sau là tệ nạn, tiêu cực. Nhà nước ban hành nhiều văn bản quy phạm pháp luật và tổ chức lực lượng để giám sát xây dựng, từ cấp phép đến xây dựng, hoàn công và cấp giấy chứng nhận. Thế nhưng, hiện trạng vi phạm trong lĩnh vực xây dựng vẫn không giảm mà càng ngày càng tinh vi, trắng trợn. Các đối tượng vi phạm trong lĩnh vực xây dựng chuyển sang hình thức mới: vẫn nghiêm túc làm thủ tục xin cấp giấy phép xây dựng nhưng chỉ để che mắt cơ quan quản lý, còn thực ở lại tìm mọi một sốh tăng tầng, cơi nới thêm diện tích sử dụng. Không ít chủ đầu tư còn liều hơn, tự chuyển đổi công năng, thay mục đích, xin giấy phép 1 đằng làm 1 nẻo.

Tại 2 dự án nhà ở của Công ty Công ích quận 4 và Thảo Điền Gold (phường Thảo Điền, quận 2) có gần 20 nhà xây dựng sai giấy phép vượt tầng. Hai khu nhà ở này đã được phê duyệt quy hoạch, một số chủ đầu tư đã làm thủ tục và được cấp giấy phép xây dựng nhà theo quy định. Tuy vậy, 1 số chủ nhà vẫn bất chấp luật pháp, cố tình xây vượt tầng, nhiều hộ đã xây cao gần gấp đôi.

Được cấp giấy phép xây nhà có diện tích hầm, trệt, lửng và 3 lầu, nhưng thực ở hộ ông H.N. lại xây đến 7 lầu, hộ ông Q.M. xây đến 9 lầu. Điều khiến dư luận thắc mắc là công trình xây dựng trong 1 thời gian dài, sai phép quá rõ, nhưng chính quyền, đơn vị quản lý không hay biết! Trong khi các công trình sai phạm này không nằm trong hẻm sâu, mà nằm ngay bên các con phố.

Khu chung cư ở các con phố 36 (phường Linh Đông, quận Thủ Đức) có lý do là nhà ở riêng lẻ. Theo giấy phép xây dựng mà UBND quận Thủ Đức cấp cho hộ ông N.Q. và hộ ông T.T., công trình có mục đích làm nhà ở riêng lẻ có chiều cao tối đa 3 tầng, vậy mà công trình được nối thêm thành 5 tầng khu chung cư cao tầng có hàng chục căn hộ chung cư nhỏ. Việc xây dựng sai phép này đã bị cơ quan tính năng, chính quyền địa phương phát hiện sớm nhưng xử lý lại quá chậm. Đến thời điểm này, công trình đã đã đi vào hoạt động, bạn mua căn hộ chung cư đã dọn đến ở, việc xử lý, buộc chủ nhà xây dựng và sử dụng theo đúng giấy phép gặp nhiều gặp khó.

Tình trạng chủ đầu tư xây nhà sai giấy phép, cố tình làm thêm tầng, một sốh tân mục đích sử dụng đang xảy ra ở nhiều nơi. Trong lĩnh vực xây dựng, các sai phạm này rất dễ phát hiện từ khi mới xảy ra, nhưng thực ở việc phát hiện, lập biên bản xử lý lại chậm, thiếu cương quyết (?!).

Xử phạt chưa đủ răn đe

Biện pháp để trị căn bệnh khó chữa này là xử phạt nghiêm, đánh vào túi tiền người vi phạm. Thời gian gần đây, để lập lại trật tự trong lĩnh vực xây dựng, xử lý các trường hợp xây dựng sai giấy phép, sử dụng công trình sai mục đích, UBND TPHCM đã không ngừng nghỉ ban hành một số chọn lọc xử phạt hành chính, số tiền phạt không dừng lại ở mức vài triệu đồng, mà lên đến hàng chục triệu đồng, thậm chí lên đến cả tỷ đồng.

Cụ thể như trường hợp hộ ông T.T. xây dựng công trình ở phường Hiệp Bình Chánh (quận Thủ Đức) vi phạm chỉ giới xây dựng có diện tích 18,58m2 và hộ bà M.T. xây dựng công trình vi phạm chỉ giới 96,6m2, đã bị UBND TPHCM ra chọn lọc xử phạt 55 triệu đồng và buộc khắc phục tháo dỡ tất cả phần vi phạm. Kỷ lục về số tiền xử phạt hành chính trong lĩnh vực xây dựng là Quyết định 2753/QĐ mà UBND TPHCM ứng dụng đối có Công ty TNHH Đầu tư BDS Tân Bình, do các sai phạm ở công trình số 32 các con phố Hoàng Bật Đạt, phường 15, quận Tân Bình, có số tiền phạt 1,6 tỷ đồng.

Tiền xử phạt do vi phạm xây dựng ngày 1 tăng nhưng vẫn chưa đủ răn đe, nhiều chủ đầu tư vẫn cố tình vi phạm. Giá phân phối mỗi mét vuông xây dựng ở quận Tân Bình hay quận 2 lên đến hàng chục triệu đồng. Tiền phạt có lên đến cả tỷ đồng cũng chỉ bằng 1 căn hộ chung cư xây ngoài giấy phép, quá nhỏ so có mức hưởng lợi từ diện tích tăng thêm. Chủ đầu tư xây nhà riêng lẻ chỉ cần cho thuê 1 năm là đủ đóng tiền phạt. Chính bởi thế, nhiều chủ đầu tư không lo lắng mỗi khi bị xử phạt, mà còn tìm một sốh chạy phạt nhằm giữ lại công trình sai phạm.

Theo luật gia Nguyễn Văn Khôi (Trung ương Hội Luật gia Việt Nam), một số văn bản quy phạm pháp luật về cấp phép xây dựng, quản lý công trình, quy định rất nghiêm ngặt, rõ ràng. Lực lượng thanh tra, kiểm tra, giám sát lĩnh vực xây dựng rất đông đảo, được tổ chức có hệ thống từ sở đến quận, huyện và cắm chốt ở phường, xã. Ngoài đội quân thanh tra chuyên ngành, lực lượng trật tự thành thị, công an khu vực một số phường cũng được giao trách nhiệm giám sát xây dựng trên địa bàn. Tuy nhiên, mỗi khi chủ đầu tư cố tình vi phạm, chịu nộp phạt để giữ công trình sẽ dẫn đến nhờn luật, việc quản lý xây dựng bị phá vỡ. Trong tình hình giai đoạn này, để lập lại trật tự trong lĩnh vực xây dựng, giải pháp phạt nặng chưa đủ mà cần xử lý nghiêm, cương quyết tháo dỡ phần vi phạm, chẳng thể cứ đóng tiền là sai phạm được hợp thức hóa.