Thủy điện xả lũ, dân tình khốn đốn

Những ngày cuối tháng 8 và đầu tháng 9-2018 vừa qua, người dân 1 vài huyện Kỳ Sơn, Tương Dương, Con Cuông, Thanh Chương… của tỉnh Nghệ An đã phải đối diện không ngừng nghỉ có các trận mưa, lũ lớn.

Lũ chồng lũ khiến hàng ngàn nhà dân bị sạt lở, hoa màu ngập úng, công trình giao thông, thủy lợi bị nước lũ cuốn trôi, thiệt hại hàng ngàn tỉ đồng. Điều bất thường là lũ lớn không chỉ do mưa to mà là do nước lũ từ Lào đổ về kết hợp có việc điều tiết xả lũ theo quy trình liên hồ chứa giữa 1 vài thủy điện chưa hợp lý.

Ông Nguyễn Thanh Hoàng, Chủ tịch UBND huyện Kỳ Sơn, cho rằng trong đợt mưa lũ vừa qua, huyện Kỳ Sơn chịu tổn thất nặng nề, hàng trăm tỉ đồng. Một phần lý do là vì 1 vài thủy điện tích nước, không chủ động điều tiết xả lũ nên khi nước lũ từ Lào đổ về thì ồ ạt xả gây ra cảnh lụt lội, sạt lở.

Việc 1 vài thủy điện ồ ạt xả lũ góp phần gây thiệt hại nặng nề cho tỉnh Nghệ An

Tại huyện Tương Dương, 1 vài thủy điện Bản Vẽ (320 MW), Khe Bố (100 MW) xả lũ kỷ lục trên 4.200 m3/giây đã khiến nhiều bản làng bị cô lập trong nước lũ nhiều ngày. Ông Nguyễn Văn Hải, Chủ tịch UBND huyện Tương Dương, cho biết lãnh đạo huyện đã làm việc có bên thủy điện Khe Bố để có phương án thống nhất trong việc đền bù và hỗ trợ các hộ dân bị thiệt hại. Kết quả phía thủy điện đã hỗ trợ ban đầu cho mỗi hộ dân bị ảnh hưởng có mức… 1 triệu đồng.

Ông Hoàng Nghĩa Hiếu, Giám đốc Sở Nông nghiệp và Phát triển nông thôn tỉnh Nghệ An, thừa nhận quy trình xả lũ của 1 vài nhà máy thủy điện còn bất cập. Theo ông, lẽ ra trong đợt mưa lũ vừa qua, 1 vài thủy điện không nên tích nước ở cao trình 65 m rồi mới xả mà việc này cần làm khi ở cao trình 63 m. Hồ thủy điện Bản Vẽ cũng phải giãn thời gian tích nước sau ngày 1-9 và kéo dài đến ngày 15 hoặc 20-9, khi đấy mới được tích nước lên cao trình 200 m, bởi thế mới tăng khả năng điều tiết lũ. “Những bất cập trên chúng tôi đã báo cáo Thủ tướng và 1 vài bộ, ngành liên quan” – ông Hiếu nói.

Hiện nay, Nghệ An có 32 dự án thủy điện đã được quy hoạch, trong đấy có 12 dự án đã hoạt động và phát điện. Bên cạnh các lợi ích kinh tế thì việc phát triển ồ ạt thủy điện đã tạo ra nhiều hệ lụy cho xã hội. Đó là chưa nói nhiều dự án thủy điện bị quy hoạch treo, ảnh hưởng trực tiếp đến cuộc sống của hàng ngàn hộ dân.

Điển hình như huyện Kỳ Sơn, đến nay có 10 dự án thủy điện được phê duyệt có tổng công suất trên 600 MW. Trong đấy, dự án thủy điện Mỹ Lý đã quy hoạch hàng chục năm nay nhưng hiện vẫn chưa triển khai, khiến cuộc sống của gần 4.000 người dân trong vùng bị xáo trộn. Vì vậy, UBND huyện Kỳ Sơn đã kiến nghị thu hồi dự án thủy điện này.

Huyện Quế Phong cũng đang triển khai 10 dự án thủy điện. Ông Lê Văn Giáp, Chủ tịch UBND huyện Quế Phong, lo lắng: “Để thi công 1 vài nhà máy thủy điện này, hàng ngàn hộ dân phải di dời nhà cửa, nhường hết đất sản xuất để chuyển tới 1 vài nơi tái an cư. Chuyển tới nơi ở mới, người dân thiếu đất sản xuất nên hiện cuộc sống gặp rất nhiều gặp khó”.