58 tỉ USD cho đường sắt tốc độ cao

Bộ Giao thông Vận tải (GTVT) vừa tổ chức hội thảo báo cáo nghiên cứu kỹ giữa kỳ dự án Đường sắt tốc độ cao Bắc – Nam để đã đi vào hoạt động báo cáo cuối kỳ. Nghiên cứu thực hiện bởi liên danh giải đáp: Tổng Công ty Tư vấn kiến trúc GTVT, Công ty CP Tư vấn Đầu tư và Xây dựng GTVT, Công ty CP Tư vấn kiến trúc GTVT phía Nam.

Tư vấn châu Âu thẩm tra

Theo nghiên cứu kỹ và đề xuất của liên danh, hướng tuyến dự án có điểm đầu là ga Ngọc Hồi (Hà Nội) và điểm cuối là ga Thủ Thiêm (quận 2, TP HCM), đi qua 20 tỉnh, đô thị có chiều dài 1.545 km, 23 ga và 5 khu depot, 21 trạm điện, 42 trạm bảo hành hạ tầng.

Thứ trưởng Bộ GTVT Nguyễn Ngọc Đông cho biết báo cáo cuối kỳ sẽ đã đi vào hoạt động trong tháng 10 và được thẩm tra bởi giải đáp châu Âu. Bộ Kế hoạch và Đầu tư tổ chức đấu thầu để chọn lọc đơn vị giải đáp thẩm tra. Bộ GTVT sẽ gửi văn bản lấy ý kiến 1 vài địa phương lần cuối về phương án hướng tuyến, địa điểm nhà ga.

Sau khi có các con phố sắt tốc độ cao, các con phố sắt GĐ này chủ yếu để phục vụ chở hàng

Nhóm giải đáp đề xuất thi công mới tuyến các con phố sắt tốc độ cao này theo khổ các con phố đôi, điện khí hóa, tốc độ khai thác tối đa 320 km/giờ. Tổng mức đầu tư chuẩn bị dao động 1,33 triệu tỉ đồng (tương đương 58,7 tỉ USD), trong đó giá thành giải phóng mặt bằng 45.243 tỉ đồng; giá thành thi công và thiết bị 992.631 tỉ đồng… Dự án đầu tư bằng hình thức đối tác công – tư (PPP) kết hợp vốn nhà nước. Phương án huy động vốn chuẩn bị từ trong nước, vay ODA, công ty, tư nhân, thu từ quỹ đất.

Về phân kỳ đầu tư, liên danh đề xuất thi công đoạn thí điểm Thủ Thiêm – Long Thành, sau khi hoạt động thí điểm sẽ đưa vào khai thác thương mại vào năm 2028-2029; 1 vài đoạn ưu tiên chuẩn bị đề xuất: Hà Nội – Vinh và Nha Trang – TP HCM, đưa vào khai thác năm 2032 có tổng vốn hơn 24,6 tỉ USD…

Theo phương án chạy tàu được đề xuất, tốc độ chạy GĐ đầu lớn nhất là 200 km/giờ, GĐ sau cao nhất 320 km/giờ. Thời gian chạy toàn tuyến là 5 giờ 17 phút (tàu nhanh đỗ ít ga) và 6 giờ 50 phút (tàu nhanh đỗ nhiều ga). Về sức chở, GĐ đầu tàu sử dụng 10 toa và GĐ sau là 16 toa.

TS Nguyễn Ngọc Long, Phó Chủ tịch Hội Khoa học Kỹ thuật Cầu các con phố Việt Nam, bày tỏ ủng hộ chủ trương và cho rằng việc tính toán phân kỳ đầu tư rất quan trọng. Tuy nhiên, việc chỉ chia 3 chặng để đầu tư là quá lớn, nhất là đoạn Vinh – Nha Trang có lý trình dài. Nếu chia nhỏ hơn 1 vài chặng, đoạn thì sẽ tốt hơn.

Cần công nghệ tiến bộ

Liên danh đề xuất xu hướng chọn lọc công nghệ theo qui định đồng bộ, hiện đại, thuận lợi chuyển giao. Đoàn tàu ứng dụng công nghệ động lực phân tán vì có nhiều thế mạnh trong cắt giảm giá thành hạ tầng, thích hợp xu hướng 1 vài nước trên địa cầu.

Theo báo cáo nghiên cứu kỹ tiền khả thi, có 2 nhân tố đặc trưng tạo nên sự khác biệt của 1 vài loại hình công nghệ các con phố sắt tốc độ cao là: Công nghệ động lực đoàn tàu và công nghệ tín hiệu điều khiển. Trên địa cầu có 2 loại hình công nghệ động lực đoàn tàu là phân tán và kéo đẩy.

Nhóm giải đáp cho biết xu thế 1 vài nước đang chuyển sang sử dụng loại hình phân tán bởi thế mạnh là thiết bị phân tán nên tải trọng trục nhẹ; nhiều trục sức kéo hơn nên gia tốc lớn hơn và giảm tốc bằng phanh điện; có thể hoạt động có vận tốc cao hơn tùy độ dốc từng đoạn. Tuy nhiên, nhược điểm là khối lượng bảo trì lớn.

Về hệ thống tín hiệu nhận diện tàu trên các con phố sắt tốc độ cao, hiện 1 vài nước đang có xu hướng thi công hệ thống tín hiệu và điều khiển tàu tự động trên nền móng tài liệu vô tuyến trong tương lai

Liên danh nhấn mạnh đối có Việt Nam, để tránh tụt hậu, cần tiếp cận công nghệ tiến bộ. Cụ thể, kiến nghị chọn lọc công nghệ động lực phân tán và công nghệ tín hiệu điều khiển tự động trên nền móng tài liệu vô tuyến số. Ngoài ra, phải bảo đảm qui định: Công nghệ có tính mở, có thể dùng chung nhiều nhà cung cấp và Việt Nam có thể tiến dần đến làm chủ công nghệ.

Theo ông Vũ Hoài Nam, Trưởng Bộ môn Công trình Đại học Xây dựng, công nghệ đoàn tàu, hoạt động của dự án mà giải đáp đưa ra GĐ này là hiện đại. Tuy nhiên, nghiên cứu kỹ cần bổ sung phân tích xu hướng địa cầu để cho thấy ở thời điểm khai thác dự án, công nghệ trên vẫn ở mức hiện đại. Nội dung nghiên cứu kỹ cần đúc rút bí kíp 1 vài nước và đề xuất cần bao gồm cả mô hình tổ chức, bộ máy quản lý, hoạt động hiệu quả nhất.