1 km tàu điện ngầm tại Việt Nam tốn khoảng 100 triệu USD, nhưng sẽ là bài toán giúp các đô thị phát triển bền vững

Các công trình ngầm đã rất phổ biến ở 1 vài nước phát triển, tuy nhiên, ở Việt Nam hiện mới đang hình thành. Tiến vào lòng đất đang là 1 vàih để gỡ rối, giúp 1 vài thành thị phát triển bền vững.

Vì thế, 1 vài dự án công trình ngầm đang trở thành biện pháp cho các bài toán khó trên mặt đất khi mà đất chật, người đông, làm việc kinh tế xã hội diễn ra liên tục.

Xu hướng tất yếu của thành thị

Có lẽ các ai đang sống ở 1 vài thành thị lớn như Hà Nội hay Tp.HCM đã quá quen thuộc có cảnh kẹt xe không ngừng nghỉ, dù chỉ 1 vàih nhà vài km nhưng phải mất tới 30 phút thậm chí là 45 phút để lưu thông tới nơi làm việc, học tập là chuyện hàng ngày.

Hằng ngày phải đối mặt có các con các con phố chật cứng vì kẹt xe, nhiều người mong được lưu thông trong thành thị bằng 1 vài tuyến metro tiện lợi, văn minh giống như ở Singapore. Ở Singapore, dù quảng các con phố lưu thông có chiều dài 2/3 đất nước, nếu đi taxi thì mất 25-30 USD Singapore nhưng nếu chọn lọc MRT (tàu điện ngầm) thì chỉ mất 2,7 USD Singapore lại có thời gian ngồi trên metro, tranh thủ học bài hay đọc sách. Hoàn toàn không lãng phí thời gian.

Những trải nghiệm phương tiện công cộng văn minh và tiện lợi này khiến nhiều người Việt ước mơ về các tuyến metro văn minh, tiên tiến sẽ có ngay trên đất nước mình. Điều đây sắp thành hiện thực bởi theo 1 vài chuyên gia, khi thành thị phát triển mạnh trong khi quỹ đất hạn hẹp, việc ngầm hóa 1 vài công trình là xu hướng tất yếu.

Tuyến tàu điện ngầm Thứ nhất ở Việt Nam sắp đã đi vào hoạt động ở Sài Gòn.

Nhất là khi Việt Nam là 1 trong các quốc gia có tốc độ thành thị hóa cao có mật độ dao động 38-39%, trong khi đất xây dựng thành thị hiện đang rất hạn chế. Điển hình như Hà Nội mỗi năm tăng thêm dao động 4,5% dân số, chuẩn bị đạt 9,2 triệu dân vào năm 2030.

Ở Việt Nam, từ 10 năm trước, Chính phủ đã nhìn thấy sự cấp bách, thiếu đất của thành thị và đặt ra bài toán quy hoạch không gian ngầm. Cụ thể, Nhà nước đã khẳng định hiệu quả của việc khai thác không gian ngầm.

Tại Luật Đô thị năm 2009 đã đặt ra vấn đề khai thác có hiệu quả không gian ngầm, hay như Nghị định 38/2010 của Thủ tướng Chính phủ về quản lý không gian ngầm trong 1 vài thành thị. Bộ Xây dựng cũng đã khẳng định các qui định trong quản lý không gian ngầm bằng thông tư 11/2010 giải đáp 1 vài chỉ tiêu, dữ liệu quản lý về không gian ngầm.

Chuyên gia Nhật Bản phát biểu về công nghệ đào ngầm ở dự án metro Bến Thành – Suối Tiên.

TS Đào Ngọc Nghiêm – Phó Chủ tịch Hội quy hoạch phát triển Việt Nam phân tích, sau 8 năm, 1 vài công trình ngầm đã dần xuất hiện ở Hà Nội, TP HCM như các con phố hầm tản bộ, hầm để xe, 1 số trọng điểm thương mại có 2-3 tầng ngầm… Mặc dù 1 vài công trình mới chỉ có tính cục bộ, tự phát song phần nào biểu hiện rõ được ưu thế, chính bởi thế 1 vài dự án lớn phát triển công trình ngầm xuất hiện dày hơn ở 1 vài thành thị lớn của Việt Nam, điển hình như Hà Nội và TP HCM.

Ông Đào Huy Ánh – Hội kiến trúc sư Việt Nam cũng ghi nhận lợi thế của 1 vài công trình ngầm. Nhìn ra địa cầu, ông Ánh chỉ ra các lợi ích khi xây dựng không gian ngầm, sự kết nối dễ dàng giữa không gian trên mặt đất và sự liên kết thành 1 công trình hệ sinh giữa trọng điểm thương mại, giao thông, 1 vài công trình công cộng khác.

Đất có thể ‘đẻ’ nhờ không gian ngầm

Nhờ các nỗ lực không biết mệt mỏi trong khai thác không gian ngầm, Singapore đã chứng minh được rằng ‘đất có thể đẻ ra’ khi mở rộng thêm được 25% đất đai trong 2 thế kỷ qua nhờ khai thác được không gian thứ tư – không gian ngầm.

Ở Singapore, không gian ngầm thật sự là 1 loại tài nguyên vô giá. Điều đây hoàn toàn đúng khi Hiệp hội quốc tế về sử dụng không gian ngầm và hầm ITA thậm chí còn khẳng định “khai thác không giam ngầm là phương 1 vàih duy nhất để thành thị có thể phát triển bền vững trong sự đi lên của nhân loại”.

Từ bí kíp địa cầu, nhiều chuyên gia cho rằng Việt Nam đang là mảnh đất màu mỡ cho việc phát triển không gian ngầm. Tuy nhiên do giá thành xây dựng 1 công trình ngầm rất lớn (dao động 100 triệu USD/km), nên cần phải có các tính toán thích hợp để tích hợp 1 vài tính năng của công trình.

Theo ông Ánh, giá thành của 1 công trình ngầm sẽ tùy thuộc vào việc nó được xây dựng đơn mục tiêu hay đa mục tiêu. “Nếu 1 công trình ngầm đơn mục tiêu sẽ rất đắt, còn đa mục tiêu thì có thể giảm 3/4 giá thành thực hiện, thậm chí giá thành bằng không nếu tích hợp vào đây nhiều tính năng và chia sẻ không gian ngầm” – KS Đào Huy Ánh nói.

Ông Ánh dẫn ví dụ: Ở Malaysia họ kiến trúc hệ thống ngầm gồm 3 tầng ( Smart Tunnel) có tầng ngầm là cống, 2 tầng trên là 2 các con phố xe hơi đi ngược chiều nhau, khi mưa lụt sẽ đâyng từng tầng 1. Mực nước vừa phải, đâyng tầng hầm, xe hơi vẫn chạy tốt, nếu mực nước quá cao, bộ phận điều khiển sẽ đâyng cả 2 các con phố xe hơi. “Bất kỳ công trình ngầm nào cũng phải tích hợp đa mục tiêu, còn ở Việt Nam hiện chưa tính đến phương án này” – KS Đào Huy Ánh nhận định.

Việt Nam sẽ có các công trình ngầm lớn

Tại Hội nghị Hà Nội 2018 – Hợp tác Đầu tư và Phát triển diễn ra 17/6, Hà Nội đã ra mắt dự án đầu tư bãi đỗ xe ngầm Thứ nhất bằng nguồn vốn xã hội hoá ở Cung thể thao Quần Ngựa (quận Ba Đình) có công suất 2.500 ôtô và dao động 5.000 xe máy; sâu 5 tầng; quy mô 1,8 ha. Đây mới chỉ là 1 trong số các dự án bãi đỗ xe ngầm đang được nghiên cứu kỹ ở Hà Nội.

Cũng tháng 6, trong 1 cuộc họp của thành ủy Hà Nội, lãnh đạo Công TNHH MTV Thoát nước Hà Nội cho biết, Trung tâm Hà Nội có ba điểm ngập cố hữu là Đường Thành, ngã tư Phan Bội Châu – Lý Thường Kiệt (Hoàn Kiếm) và phố Nguyễn Khuyến (Đống Đa). Chỉ cần lượng mưa dao động 100mm/2h là ngập.

Để giải quyết bài toán này, phương án được đưa ra là xây dựng hồ ngầm ở khu vực chợ Hàng Da có công suất chứa 2.000m3 nước. Chi phí xây dựng hồ ngầm thoát nước chuẩn bị là 25 tỷ đồng. Theo lãnh đạo Công ty thoát nước Hà Nội, công nghệ xây dựng hồ ngầm này rất phổ biến ở Nhật Bản và có lại hiệu quả cao. TP HCM đã thử nghiệm, tuy nhiên chỉ là hồ nhỏ thể tích 100 m3. Công nghệ hồ này có thế mạnh xây dựng nhanh gọn và trả mặt bằng như cũ cho phương tiện qua lại.

Cũng trong tháng 6, cả 2 nhánh hầm trong đoạn metro ngầm Thứ nhất của Việt Nam thuộc tuyến các con phố sắt thành thị số 1 TPHCM (Bến Thành – Suối Tiên) đã đã đi vào hoạt động việc khoan hầm bằng robot, đánh dấu mốc quan trọng trong việc chinh phục và sử dụng không gian ngầm ở Việt Nam.