Vật liệu nhân tạo thay thế cát tự nhiên có an toàn?

Từ đầu năm tới nay, sau khi 1 vài địa phương siết chặt việc khai thác cát lậu, giá cát tăng mạnh, nguồn cát môi trường xung quanh phục vụ 1 vài công trình xây dựng và giao thông khan hiếm, khiến nhiều ý kiến cho rằng, phải có nguồn chất liệu nhân tạo thay thế…

Vật liệu thay thế có khả thi?

Sau khi giá cát tăng mạnh, nguồn cát khan hiếm, nhiều công trình xây dựng buộc phải xây dựng trong hiện trạng cầm chừng. Để giải quyết vấn đề này, nhiều công ty xây dựng đã chủ động tìm 1 vài nguyên liệu khác có thể thay thế cát môi trường xung quanh. Tuy nhiên, người dân và chính chủ công trình luôn đặt ra câu hỏi, liệu chất liệu thay thế cát môi trường xung quanh có chắc chắn chất lượng?

Ông Võ Văn Thường, Tổng giám đốc Công ty chất liệu xây dựng Thành Trí ở Vũng Tàu cho biết, giai đoạn này đã có 1 vài loại nguyên liệu thay thế cát môi trường xung quanh, như: cát nghiền từ sỏi đá, tro, xỉ, thạch cao… cung cấp được 1 vài công năng của cát.

Giải thích về 1 vài loại cát nhân tạo này, ông Thường cho biết, cát nhân tạo là loại cát được nghiền từ đá, có cỡ hạt gần tương tự có cát môi trường xung quanh, chắc chắn 1 vài đề nghị về tính chất cơ lý, hóa và có thể thay thế hoàn toàn hoặc 1 phần cát môi trường xung quanh trong bê tông và vữa xây dựng.

“Tùy theo mục đích mà sử dụng 1 vài loại nguyên liệu khác nhau để thay thế cát. Ví dụ, để làm bê tông thì người ta dùng cát nghiền từ đá, loại cát này đã được sử dụng để xây 1 vài công trình lớn như thủy điện. Ngoài ra, tro, xỉ, thạch cao có thể thay thế cát làm nền, nhưng để làm vữa thì chẳng thể dùng loại nguyên liệu này để thay cát được”, ông Thường nói.

Nói về thế mạnh của cát nhân tạo, Thường cho biết, nếu ở vùng cao, giá thành vận chuyển cát từ đồng bằng lên có khi còn lớn hơn giá trị của cát. Cho nên, nếu tận dụng được nguồn nguyên liệu ở chỗ mà sản xuất được cát nhân tạo sẽ có nhiều lợi ích và khắc phục được hiện trạng thiếu cát ở 1 vài vùng núi.

Ngoài ra, Tiến sĩ Trần Văn Tuấn, Giảng viên khoa Xây dựng Đại học Bách khoa TP.HCM cho biết mới đấy Thủ tướng Chính phủ đã có Quyết định số 452/QĐ-TTg ngày 12/4/2017 về phê duyệt đề án đẩy mạnh, xử lý, sử dụng tro, xỉ, thạch cao của 1 vài nhà máy nhiệt điện, nhà máy hóa chất, phân bón làm nguyên liệu sản xuất chất liệu xây dựng và trong 1 vài công trình xây dựng. Sử dụng tro, xỉ, thạch cao để thay thế cát san lấp thì không chỉ giải quyết được bài toán khan hiếm cát, mà còn phần nào bảo vệ môi trường và cắt giảm việc sử dụng tài nguyên.

“Hiện nay, 1 vài loại cát nhân tạo đã được sử dụng rộng rãi trong 1 vài công trình xây dựng ở nhiều nơi, độc đáo là các nơi thiếu cát môi trường xung quanh trầm trọng, khó vận chuyển thì đấy là biện pháp tối ưu. Chính vì vậy, người dân và 1 vài chủ đầu tư, chủ thầu xây dựng… hãy an tâm về chất lượng của chất liệu cát nhân tạo thay thế cát môi trường xung quanh”, ông Tuấn nói.

Cần quy hoạch vùng có chất liệu nhân tạo

Tính năng và chất lượng của cát nhân tạo đã rõ ràng, tuy nhiên ông Thường và cả ông Tuấn đều cho rằng, phải có quy hoạch vùng, xây dựng các nhà máy sản xuất chất liệu xây dựng nhân tạo bài bản mới có thể cung cấp số lượng lớn nguyên liệu mà phân khúc cần.

Chỉ ra điều này, ông Tuấn đưa số liệu của Trung tâm Dự báo và quy hoạch phát triển chất liệu xây dựng cho thấy, tính đến năm 2020, mỗi năm Việt Nam cần 1 – 3 tỷ m3 chất liệu san lấp, 120 triệu m3 cát xây dựng. Trong khi đây, trên toàn quốc có 559 cơ sở khai thác, chế biến cát xây dựng có tổng công suất đạt gần 29 triệu m3/năm, có 71 cơ sở khai thác cát san lấp có tổng công suất khai thác đạt 4,5 triệu m3/năm. Khi nguồn cung không đủ cầu thì cũng dễ để lý giải cho hiện tượng cát tặc lộng hành khắp 1 vài địa bàn trên toàn quốc.

“Việc dự đoán nhu cầu sử dụng cát cho xây dựng và chất liệu san lấp cũng như việc quy hoạch phát triển chất liệu thay thế cát môi trường xung quanh được 1 vài cơ quan ngành xây dựng nắm bắt và thực hiện 1 vàih đấy hơn 15 năm. Thế nhưng, dường như quy hoạch này không được sử dụng tới khi mà người ta tiện lợi mua được cát có giá rẻ và sử dụng nó cho nhiều mục đích khác nhau, vừa để xây dựng vừa để san lấp.

Ngay cả khi nguồn cung cát môi trường xung quanh rất hạn chế và việc cấp phép khai thác có số lượng cũng hạn chế, thế nhưng do cơ chế quản lý lỏng lẻo ở địa phương, cát môi trường xung quanh vẫn được khai thác đều đặn, không ngừng nghỉ từ 1 vài lưu vực sông để cung cấp đủ cho nhu cầu xây dựng và san lấp của người dân và công ty”, ông Tuấn nói.

Câu chuyện cần có quy hoạch xây dựng vùng nguyên liệu nhân tạo khắp cả nước để cung cấp nhu cầu của phân khúc cũng cần được đặt ra cấp bách khi mà phân khúc đang ảnh hưởng khá nhiều từ việc biến động giá cát.

“Chính phủ cần có quy hoạch cụ thể ở từng tỉnh, đô thị để xây dựng 1 vài nhà máy sản xuất chất liệu xây dựng nhân tạo. Chỉ có bởi thế mới có thể giúp phân khúc có vùng nguyên liệu ổn định cho phân khúc”, ông Nguyễn Thành, Giám đốc khối xây dựng Công ty nhà đất Cát Tường Long An đề xuất.